مطالبی که در ادامه می خوانید:
بازار تبادل ارزهای خارجی که معمولا به آن فارکس یا FX نیز می‌گویند، بازاری جهانی برای مبادله ارزهای خارجی به شمار می‌رود. فارکس را باید بزرگ‌ترین بازار جهان دانست، چرا که معاملات انجام شده در آن بر همه چیز تاثیر می‌گذارد. این تاثیر از قیمت پوشاک وارداتی از چین گرفته تا مبلغ پرداختی برای خرید یک نوشیدنی در هنگام تعطیلات در مکزیک قابل مشاهده است. با ما همراه باشید تا به آموزش فارکس و نحوه کارکرد آن بپردازیم.
آموزش فارکس – کاربرد در دنیای واقعی
معاملات فارکس در ساده‌ترین حالت، مشابه صرافی‌هایی است که در سفر به خارج از کشور از خدمات آن‌ها استفاده می‌شود. یک معامله‌گر در صرافی‌ها ارزی را می‌خرد و دیگری را می‌فروشد. بنابراین نرخ ارزها نیز دائما بر اساس عرضه و تقاضا در نوسان خواهد بود. فارکس نیز محل مبادله ارزها در وسعت بسیار بزرگ‌تر است، یعنی یک بازار جهانی که از دوشنبه تا جمعه به صورت 24 ساعته باز خواهد بود.
تمام معاملات فارکس در خارج از بورس (OTC) انجام می‌شود. به این معنی که هیچ صرافی فیزیکی به صورت واسط وجود ندارد، یعنی همان‌طور که برای مبادله سهام دیده می‌شود. بنابراین به جای نظارت یک صرافی مرکزی مانند بورس اوراق بهادار نیویورک، یک شبکه جهانی از بانک‌ها و سایر موسسات مالی بر بازار نظارت دارند.
معامله‌گران فارکس
اکثریت قریب به اتفاق فعالیت‌های تجاری در بازار فارکس بین معامله‌گران نهادی، مانند کارکنان بانک‌ها، مدیران صندوق‌ها و شرکت‌های چندملیتی رخ می‌دهد. این معامله‌گران فعال در آموزش فارکس لزوما قصد ندارند تا ارزها را خودشان تصاحب کنند. آن‌ها ممکن است صرفا در مورد نوسانات آتی نرخ ارز حدس و گمان بزنند تا درباره آن‌ها به هج کردن یا پوشش ریسک بپردازند.
برای مثال، یک معامله‌گر فارکس ممکن است دلار آمریکا را بخرد و یورو را بفروشد. اما اگر معتقد باشد که ارزش دلار تقویت می‌شود، می‌تواند در آینده یورو بیشتری بخرد. در همین حال، یک شرکت آمریکایی فعال در اروپا می‌تواند در صورت تضعیف یورو از بازار فارکس به عنوان پوشش محافظتی یا هج استفاده کند. به این معنی که ارزش درآمد کسب شده خود را در اروپا کاهش دهد.
نحوه معامله جفت ارزها
در فارکس به همه ارزها یک کد سه‌حرفی و بسیار شبیه به نمادها در بازار سهام اختصاص داده می‌شود. امروزه بیش از 170 ارز در سراسر جهان وجود دارد، اما دلار آمریکا در اکثر معاملات فارکس دخیل است. بنابراین دانستن کد اختصاری سه‌حرفی آن یعنی USD بسیار مفید است. دومین ارز محبوب در بازار فارکس نیز پول مشترک اروپا یعنی یورو است. ارزی که با کد اختصاری EUR به عنوان ابزار اصلی مبادلات در 19 کشور اتحادیه اروپا محسوب می‌شود.
از سایر ارزهای اصلی در فارکس به ترتیب محبوبیت می‌توان به ین ژاپن (JPY)، پوند بریتانیا (GBP)، دلار استرالیا (AUD)، دلار کانادا (CAD)، فرانک سوئیس (CHF) و دلار نیوزیلند (NZD) اشاره کرد. افراد خواهان آموزش فارکس باید بدانند که تمام معاملات در این بازار به صورت ترکیبی از دو ارز یعنی جفت ارزها انجام می‌شوند. هفت جفت ارز زیر به صورت عمده مورد استفاده قرار می‌گیرند و حدود 75 درصد از معاملات در بازار فارکس را تشکیل می‌دهند.
- USD/EUR – جفت ارز یورو و دلار آمریکا
- USD/JPY – جفت ارز دلار آمریکا و ین ژاپن
- GBP/USD – جفت ارز پوند انگلیس و دلار آمریکا
- AUD/USD – جفت ارز دلار استرالیا و دلار آمریکا
- USD/CAD – جفت ارز دلار آمریکا و دلار کانادا
- USD/CHF – جفت ارز دلار آمریکا و فرانک سوئیس
- NZD/USD – جفت ارز دلار نیوزلند و دلار آمریکا
نحوه قیمت‌گذاری معاملات فارکس
هر جفت ارز نشان‌دهنده نرخ فعلی مبادله همان دو ارز با یکدیگر خواهد بود. در اینجا نحوه تفسیر این اطلاعات با استفاده از جفت ارز EUR/USD یا نرخ مبادله یورو به دلار آمریکا به عنوان مثال اشاره می‌شود.
یورو واحد پول سمت چپ جفت ارز است که به عنوان ارز پایه شناخته می‌شود. دلار آمریکا نیز واحد پول سمت راست است که به عنوان ارز مظنه عمل می‌کند. نرخ مبادله نیز نشان می‌دهد که چه مقدار از ارز مظنه برای خرید 1 واحد از ارز پایه مورد نیاز خواهد بود. درنتیجه، ارز مبنا یا پایه همیشه به صورت 1 واحد بیان می‌شود. در حالی که ارز مظنه بر اساس بازار فعلی و میزان مورد نیاز برای خرید 1 واحد از ارز پایه متغیر می‌شود.
بنابراین اگر نرخ مبادله جفت ارز EUR/USD 1.2 باشد، به این معنی است که 1 واحد یورو می‌تواند 1.20 دلار بخرد. به عبارت دیگر، خرید 1 یورو با 1.20 دلار ممکن خواهد بود. وقتی نرخ مبادله افزایش می‌یابد، به این معنی است که ارزش ارز پایه نسبت به ارز مظنه افزایش یافته است. زیرا با 1 یورو می‌توان دلار آمریکای بیشتری خرید. برعکس، اگر نرخ مبادله کاهش یابد، به این معنی است که توان خرید ارز پایه نیز کاهش می‌یابد.
جفت ارزها در آموزش فارکس معمولا با ارز پایه در سمت چپ و در مرحله دوم با ارز مظنه ارائه می‌شوند؛ اگرچه یک قرارداد تاریخی برای نحوه بیان برخی از جفت ارزها وجود دارد. به عنوان مثال، تبدیل USD به EUR با عنوان EUR/USD ذکر می‌شود و USD/EUR در اصل غلط است.
شناخت سه بازار در آموزش فارکس
باید بدانیم که بیشتر معاملات در فارکس با هدف مبادله ارز انجام نمی‌شود. بلکه این کار دقیقا مانند معاملات سهام بیشتر برای حدس و گمان در مورد تغییرات قیمت ارزها در آینده صورت می‌گیرد. معامله‌گران فارکس نیز مشابه معامله‌گران سهام تلاش می‌کنند تا ارزهایی را بخرند که فکر می‌کنند ارزش آن‌ها نسبت به سایر ارزها افزایش می‌یابد. در عین حال از ارزهایی که پیش‌بینی آن‌ها مبنی بر کاهش قدرت خرید آن‌ها است نیز خلاص شوند.
به‌طور کلی سه روش مختلف برای تجارت در فارکس وجود دارد که معامله‌گران با اهداف متفاوت به سمت آن‌ها جذب می‌شوند.
1. بازار آنی یا اسپات
بازار نقدی را باید بخش اصلی فارکس دانست. جفت ارزها در این بخش از بازار مبادله می‌شوند و نرخ‌های مبادله نیز در زمان واقعی و بر اساس عرضه و تقاضا تعیین خواهند شد.
2. بازار فوروارد
معامله‌گران فارکس در حال حاضر می‌توانند به جای انجام یک معامله، یک قرارداد الزام‌آور یا خصوصی را با معامله‌گر دیگری منعقد کنند. معامله‌گران فارکس در این نوع از معامله می‌توانند نرخ ارز را برای مقدار ارز توافق شده در تاریخ آینده قفل کنند.
3. بازار آتی
از سوی دیگر، معامله‌گران با آموزش فارکس می‌توانند یک قرارداد استاندارد برای خرید یا فروش مقدار از پیش تعیین شده یک ارز را در آینده انجام دهند. آن‌ها این کار را با نرخ مشخص ارز و در تاریخ سررسید معین انجام می‌دهند. این کار در صرافی انجام می‌شود و مانند بازار فوروارد به صورت خصوصی نخواهد بود.
بازارهای فوروارد و آتی عمدتا توسط آن دسته از معامله‌گران فارکس استفاده می‌شود که می‌خواهند در برابر تغییرات قیمت آتی در یک ارز سفته‌بازی یا هج کنند. نرخ ارز در این بازارها بر اساس آن چیزی است که در بازار نقدی اتفاق می‌افتد. بخش‌های آتی را باید بزرگ‌ترین بازار فارکس دانست که اکثر معاملات در آن انجام می‌شود.
اصطلاحات مهم در آموزش فارکس
همان‌طور که می‌دانید هر بازار زبان ویژه و مخصوص به خود را دارد. در فارکس نیز اصطلاحات خاصی وجود دارد که قبل از شروع به معامله در آن باید از آن‌ها خبر داشته باشید.
1. جفت ارز (Currency pair)
تمام معاملات فارکس شامل یک جفت ارز خاص خواهد بود. جفت ارزها علاوه بر ارزهای عمده از ارزهای کمتر شناخته شده نیز تشکیل می‌شوند. مانند بازار جفت‌های اگزوتیک که به ارزهای کشورهای در حال توسعه اشاره دارد.
2. پیپ (Pip)
پیپ به کوچک‌ترین تغییر قیمت ممکن در یک جفت ارز اشاره دارد و مختصر شده عبارت Percentage In Points است. از آنجایی که قیمت‌های فارکس حداقل با چهار رقم اعشار اعلام می‌شوند، یک پیپ برابر با 0.0001 خواهد بود.
3. اسپرد خرید-فروش (Bid-ask spread)
نرخ‌های مبادله فارکس مانند سایر دارایی‌هایی نظیر سهام تعیین می‌شوند. یعنی بر اساس حداکثر مبلغی که خریداران مایل به پرداخت برای یک ارز هستند و حداقل مقداری که فروشندگان برای فروش نیاز دارند. اسپرد خرید-فروش در اصل همان تفاوت بین این دو مقدار و ارزش معاملاتی است که درنهایت انجام خواهد شد.
4. لات (Lot)
معاملات فارکس توسط چیزی با نام لات یا واحد استاندارد شده ارز انجام می‌شوند. اندازه لات معمولی 100.000 واحد از هر ارز است. اگرچه لات‌های خرد (1000) و مینی (10.000) نیز برای معامله در دسترس افراد قرار دارند.
5. اهرم (Leverage)
برخی از معامله‌گران ممکن است به دلیل اندازه‌های بزرگ لات‌ها حاضر نباشند تا پول زیادی را برای انجام یک معامله بخوابانند. بنابراین از ابزاری به نام اهرم استفاده می‌کنند. اهرم اصطلاح دیگری برای استقراض پول است که به معامله‌گران اجازه می‌دهد تا بدون خواباندن پول زیاد در بازار فارکس شرکت داشته باشند.
6. مارجین (Margin)
افراد خواهان آموزش فارکس باید بدانند که معامله با اهرم به صورت رایگان نخواهد بود. زیرا معامله‌گران باید مقداری پول را به عنوان سپرده بگذارند یا همان چیزی که به عنوان مارجین شناخته می‌شود.
محرک بازار فارکس چیست؟
در فارکس نیز مانند هر بازار دیگری، قیمت ارز بر اساس عرضه و تقاضای فروشندگان و خریداران تعیین خواهد شد. با این حال، نیروهای کلان دیگری نیز در این بازار نقش عمده بازی می‌کنند. زیرا تقاضا برای ارزهای خاص می‌تواند از نرخ بهره، سیاست بانک مرکزی، سرعت رشد اقتصادی و محیط سیاسی در هر کشور نیز تاثیر بپذیرد.
بازار فارکس 24 ساعت شبانه‌روز و پنج روز از هفته (به‌جز شنبه و یکشنبه) باز است. بنابراین معامله‌گران این بازار فرصت خواهند داشت تا نسبت به اخباری که احتمالا تا مدت‌ها بعد بر بازار سهام تأثیر می‌گذارد واکنش نشان دهند. بسیاری از معاملات ارز بر روی سفته‌بازی یا پوشش ریسک متمرکز است. بنابراین معامله‌گران و افراد خواهان آموزش فارکس باید از وقایع و اخبار بنیادی که باعث افزایش شدید نرخ ارزها می‌شوند، آگاه باشند.
خطر معاملات در فارکس
معاملات در فارکس خطراتی نیز به همراه دارد که در اینجا به دو مورد از آن‌ها اشاره می‌کنیم.
1. معاملات اهرم دار
اکثر معاملات در فارکس با اهرم انجام می‌شوند و معامله‌گران از مارجین استفاده می‌کنند. بنابراین معاملات فارکس نسبت به سایر انواع دارایی‌ها خطرات بیشتری دارند. از سوی دیگر، قیمت ارزها نیز معمولا در مقادیر بسیار کم در نوسان هستند. بنابراین معامله‌گران برای کسب درآمد بیشتر باید به معاملات بزرگ و با استفاده از اهرم روی بیاورند.
این معاملات اهرم دار در صورتی که یک معامله‌گر از قدرت پیش‌بینی خوبی برخوردار باشد بسیار عالی است؛ زیرا سود وی افزایش می‌یابد. با این حال، این سکه یک روی دیگر هم دارد. زیرا اهرم می‌تواند زیان را حتی از مبلغ اولیه استقراض شده نیز فراتر ببرد.
علاوه بر این، اگر ارزش یک ارز بیش از حد کاهش یابد، کاربران اهرمی در معرض انحلال سرمایه قرار می‌گیرند. این کار آن‌ها را مجبور می‌کند تا اوراق بهادار خریداری شده خود را با وجوه استقراضی و با ضرر بفروشند. کارمزدهای مبادلات را هم باید جدای از زیان‌های احتمالی در نظر داشت که ضررهای معامله اهرمی را افزایش می‌دهند.
2. فضایی سخت برای افراد مبتدی
در عین حال، نباید فراموش کنید که معامله‌گران ارزهای خارجی مانند ماهی‌های کوچکی هستند که در دریایی از معامله‌گران ماهر و حرفه‌ای (نهنگ‌ها) شنا می‌کنند. بنابراین کمیسیون‌های بورس و اوراق بهادار کشورها همیشه در مورد کلاهبرداری‌های بالقوه در این فضا هشدار می‌دهند. همچنین اطلاعات و آموزش فارکس برای معامله‌گران جدید می‌تواند بسیار گیج‌کننده باشد.
شاید هم خوب است که تجارت فارکس در بین سرمایه‌گذاران فردی چندان رایج نیست. درواقع، تجارت خرده‌فروشی (تجارت توسط افراد غیرحرفه‌ای) تنها 5.5 درصد از کل بازار جهانی را تشکیل می‌دهد. اطلاعات و ارقام نشان می‌دهند که برخی از کارگزاران بزرگ آنلاین نیز از ارائه معاملات بازار فارکس اجتناب می‌کنند.
معدود معامله‌گران خرده‌فروشی هم که در چنین معاملاتی شرکت می‌کنند، بیشتر برای کسب سود زیاد به این فضا روی می‌آورند. اخیرا وب‌سایت مقایسه بروکرهای فارکس (CompareForexBrokers) دریافت که به طور متوسط 71 درصد از معامله‌گران خرده‌فروشی FX پول خود را از دست داده‌اند. همه این‌ها باعث شده است تا بیشترین تجارت فارکس فقط به متخصصان این امر واگذار شود.
تاثیر فارکس بر مصرف‌کنندگان متوسط
یک سرمایه‌گذار معمولی احتمالا فعالیت چندانی در بازار FX ندارد و بنابراین به دنبال آموزش فارکس هم نمی‌رود. اما آنچه در این بازار اتفاق می‌افتد می‌تواند همه ما را تحت تاثیر قرار دهد. فعالیت بلادرنگ در بازار نقدی فارکس بر مبالغی که برای صادرات می‌پردازیم یا هزینه سفر به خارج از کشور تاثیر فراوانی دارد.
به عنوان مثال، اگر ارزش دلار آمریکا نسبت به ریال تقویت شود، سفر به داخل کشور و خرید کالاهای ایرانی برای خارجی‌ها ارزان‌تر خواهد بود. از طرف دیگر، وقتی دلار تضعیف می‌شود، سفر به خارج از کشور و واردات کالا ارزان‌تر خواهد بود. اما شرکت‌های صادرکننده کالا به خارج ضرر خواهند کرد.
جمع‌بندی
اگر قصد خرید انبوه کالاهای وارداتی را دارید یا می‌خواهید به خارج از کشور سفر کنید، خوب است که مراقب نرخ ارز تعیین شده توسط بازار فارکس باشید. درواقع آموزش فارکس حتی به صورت ابتدایی نیز می‌تواند برای فعالان اقتصادی بسیار مفید و راهگشا باشد.